Στην Όσσα Θεσσαλονίκης διασώζονται ελάχιστα, πλην αξιόλογα, παραδοσιακά κτίσματα του 19ου αιώνα, τελευταία δείγματα της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της περιοχής.
Ένα από αυτά, η οικία Χατζή & Χατζηχριστάκη, χαρακτηρισμένο «διατηρητέο μνημείο» από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Μακεδονίας του 19ου αιώνα, από τα αξιολογότερα και ελάχιστα εναπομείναντα κτίσματα του αγροτικού χώρου.
Στο πλαίσιο της προστασίας του, η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων (ΥΝΜΤΕ) Κεντρικής Μακεδονίας έχει εγκρίνει από το 2010 την αρχιτεκτονική μελέτη, στατική μελέτη και μελέτες Η/Μ εγκαταστάσεων για τη συντήρηση, αποκατάσταση και αλλαγή χρήσης του από κατοικία σε τοπικό μουσείο.
Έκτοτε, το κτίριο έχει αφεθεί στη μανία του πανδαμάτορα χρόνου και των φθορών που αυτός έχει προκαλέσει. Με συνεχείς και επανειλημμένες κρούσεις του ο Σύλλογος Οσσαίων «Η Αγία Κυράννα» (η τελευταία στις 12-2-2018) έχει καλέσει το Δήμο Λαγκαδά και την ΥΝΜΤΕΚΜ του ΥΠ.ΠΟ.Α. να αναλάβουν πρωτοβουλία αφενώς για τη λήψη άμεσων μέτρων προστασίας του νεωτέρου ακίνητου μνημείου και αφετέρου για την εφαρμογή των ήδη εγκεκριμένων μελετών αποκατάστασής του, μέσω εξεύρεσης σχετικού χρηματοδοτικού προγράμματος/κονδυλίου. Σχετικές ερωτήσεις κατέθεσαν στη Βουλή και στην Υπουργό Πολιτισμού κ. Λ. Κονιόρδου, οι βουλευτές της Β’ Θεσσαλονίκης κ. Μάρκου και κ. Καράογλου, λαμβάνοντας την απάντηση ότι το θέμα εξετάζεται από την αρμόδια ΥΝΜΤΕΚΜ, η οποία καλείται να διενεργήσει αυτοψία και να αποφανθεί σχετικά. Παράλληλα, επιστολή απέστειλε στο Δήμο Λαγκαδά και το Παράρτημα Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος & Πολιτισμού, ζητώντας την προστασία και ανάδειξη του μνημείου.
Τέλος, στην προγραμματισμένη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 16/5/2018 στο Δημαρχείο Λαγκαδά, στην οποία συμμετείχε η Πρόεδρος και ο Γεν. Γραμματέας του συλλόγου μας, οι μελετητές του έργου, η προϊσταμένη της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου και ο συνεργάτης του Δημάρχου, μας μεταφέρθηκε η επιθυμία του Δήμου να προχωρήσει το έργο, αλλά ότι αδυνατεί αυτή τη στιγμή να το χρηματοδοτήσει ή να το εντάξει σε κάποιο πρόγραμμα. Η δική μας αντιπρόταση ήταν να κατατεθεί ο φάκελος με τη σχετική πρόταση στην Αναπτυξιακή Εταιρεία Θεσσαλονίκης, η οποία αυτό το διάστημα έχει προκηρύξει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα LEADER, το οποίο είναι ικανό να χρηματοδοτήσει τον εν λόγω έργο, αλλά και την επικαιροποίηση της μελέτης, λαμβάνοντας τη διαβεβαίωση ότι το αίτημά μας θα μεταφερθεί και θα εξεταστεί.
Δυστυχώς, 14 ολόκληρα χρόνια μετά την κήρυξή της ως μνημείο, η οικία Χατζή-Χατζηχριστάκη «αργοπεθαίνει» και καταρρέει αβοήθητη..., στερώντας από την τοπική κοινωνία ένα έργο πνοής, πολιτισμού, οικιστικής και βιώσιμης ανάπτυξης!
Η επιστολή μας:
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΣΣΑΙΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΚΥΡΑΝΝΑ»
Τ.Κ. 57200 – Όσσα Λαγκαδά
Ν. Θεσσαλονίκης
Τηλ. 6945.055380 και 6937.310301
Προς:
1. ΔΗΜΟ ΛΑΓΚΑΔΑ
Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
2. ΔΗΜΟ ΛΑΓΚΑΔΑ – Γραφείο Δημάρχου
3. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων
& Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας
Κοινοποίηση:
1. ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΟΣΣΑΣ
2. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος & Πολιτισμού
Παράρτημα Θεσσαλονίκης
Όσσα, 12-2-2018
Θέμα: «ΑΜΕΣΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΧΑΤΖΗ - ΧΑΤΖΗΧΡΙΣΤΑΚΗ ΣΤΗΝ ΟΣΣΑ»
Αξιότιμοι κύριοι,
όπως γνωρίζετε η οικία Χατζή-Χατζηχριστάκη στην Όσσα, του Δήμου Λαγκαδά, αποτελεί μια διώροφη, λιθόκτιστη, πλατυμέτωπη κατοικία με χαγιάτι και σαχνισί (αρχιτεκτονική προεξοχή του ορόφου), χαρακτηριστικό δείγμα της νεότερης τοπικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, των αρχών του 19ου αιώνα.
Η οικία Χατζή και Χατζηχριστάκη σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση ΥΠ.ΠΟ./ΔΙ.Ν.Σ.Α.Κ./1060/51240/1186/5-7-2004, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1114/Β/25-7-04, χαρακτηρίστηκε ως «μνημείο», με τον περιβάλλοντα χώρο της, σύμφωνα με το Ν. 3028/2002, «διότι αποτελεί ένα χαρακτηριστικό σύνολο λαϊκής κατοικίας του αγροτικού χώρου της περιοχής, όπως διαμορφώθηκε από τα μέσα μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, κοινωνική, εθνολογική, λαογραφική, τεχνική και ιστορική σημασία, για την ευρύτερη περιοχή της επαρχίας Λαγκαδά».
Α. Ο Σύλλογος Οσσαίων «Η Αγία Κυράννα» κατ' επανάληψη έχει κρούσει τον «κώδωνα του κινδύνου», όσον αφορά την κατάσταση διατήρησης του διατηρητέου κτιρίου, στο οποίο τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλης έκτασης πτώση λίθων στη βόρεια όψη της οικίας, συμπαρασύροντας μεγάλο τμήμα της σκεπής και προκαλώντας την αναστάτωση των περιοίκων. Είναι αυταπόδεικτο, λοιπόν, ότι το κτίριο χρήζει άμεσης αντιμετώπισης σωστικών επεμβάσεων για την αποφυγή περαιτέρω καταστροφών, αλλά και για λόγους ασφαλείας των περιοίκων και διερχομένων. Σ' αυτό το σημείο, να σημειώσουμε ότι η σκαλωσιά που τοποθετήθηκε πριν από χρόνια, σε τμήμα της βόρειας όψης του κτιρίου, από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Λαγκαδά είναι ανεπαρκέστατη και δεν λύνει κανένα απολύτως πρόβλημα από τη συνεχιζόμενη φθορά της τοιχοποιίας. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η άμεση υποστύλωση της φθαρμένης τοιχοποιίας, των λιθοδομών και των λοιπών στοιχείων που παρουσιάζουν φθορές, όπως επίσης η στήριξη της σκεπής, από εξειδικευμένο συνεργείο αναστηλώσεων (που ασχολείται με την αποκατάσταση μνημείων και παραδοσιακών κτιρίων) και με τις υποδείξεις της αρμόδιας Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων & Τεχν. Έργων Κεντρικής Μακεδονίας, του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη φυσιογνωμία, παλαιότητα και σπουδαιότητα του μνημείου, που επιβάλλει την ιδιαίτερα προσεκτική αντιμετώπισή του.
Β. Εκφράζουμε την πάγια θέση μας ο Δήμος Λαγκαδά να εξαντλήσει τις δυνατότητες αναζήτησης χρηματοδότησης / προγράμματος και να προχωρήσει στην αποκατάσταση του διατηρητέου μνημείου, όπως ορίζουν οι διατάξεις του άρθρου 11 του Ν. 3028 (ΦΕΚ Α΄ 153/28-6-2002), διότι αποτελεί ένα μείζων και χρονίζον θέμα που απασχολεί τον Δήμο μας και ειδικότερα την Όσσα και τους κατοίκους της, για τους οποίους αποτελεί ένα πάγιο και σοβαρότατο αίτημα εδώ και πολλά χρόνια.
Γ. Παρακαλούμε τον Δήμο Λαγκαδά και την αρμόδια Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων & Τεχν. Έργων Κεντρικής Μακεδονίας του ΥΠ.ΠΟ.Α., να συνεργαστούν και να αναλάβουν άμεσα πρωτοβουλία για την επίλυση των ζητημάτων που έχουν προκύψει.
Δ. Τον τελευταίο χρόνο, τα παιδιά του Νηπιαγωγείου Όσσας και οι εκπαιδευτικοί τους, στα πλαίσια ευρωπαϊκού προγράμματος, «υιοθέτησαν» το μνημείο του χωριού τους! Λαμβάνοντας το ρόλο του ενεργού πολίτη, οργάνωσαν ολόκληρη εκστρατεία πληροφόρησης της ευρύτερης κοινωνίας με αφίσες, επιστολή και συνάντηση με το Δήμαρχο της περιοχής, άρθρα σε διαδικτυακούς τόπους (...), και πολύ πρόσφατα με ραδιοφωνικό τους μήνυμα(...), το οποίο θα ακουστεί σε όλη την Ελλάδα. Τα παιδιά μας ευαισθητοποιούνται και ενεργούν! Εμείς;
Η οικία Χατζή-Χατζηχριστάκη είναι ανάγκη, όσο ποτέ άλλοτε, να προστατευθεί, να αποκατασταθεί με ευαισθησία και να αποδοθεί στους κατοίκους της Όσσας και όλου του Δήμου Λαγκαδά, ως αναφορά και προσφορά στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική και την τοπική ιστορία της επαρχίας Λαγκαδά.
Η οικία Χατζή-Χατζηχριστάκη αποτελεί το τελευταίο αυθεντικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Όσσας, ενός ιστορικού οικισμού της Μακεδονίας, που τα τελευταία χρόνια έχασε σημαντικά δείγματα παρόμοιων κατοικιών από τον παραδοσιακό οικιστικό πυρήνα της, γι’ αυτό και καλούμαστε σήμερα να σκύψουμε με σεβασμό πάνω της, στεγάζοντας εκεί την πολιτισμική και λαογραφική κληρονομιά του τόπου μας, που μέρα με τη μέρα χάνεται. Ο χρόνος περνά… εμείς θα φύγουμε… τα μνημεία όμως έχουμε χρέος να τα διαφυλάξουμε, να τα συντηρήσουμε, να τα αφήσουμε πίσω στην ιστορία, στα παιδιά μας και στις γενιές που θα έρθουν!
Επανερχόμαστε για πολλοστή φορά στο θέμα, αναγνωρίζοντας το ενδιαφέρον και τις ευαισθησίες σας, πιστεύοντας ότι άλλος χρόνος δεν υπάρχει! Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων, αναμένοντας για τις δικές σας ενέργειες, ενώ είμαστε πάντα στη διάθεσή σας.
Με τιμή,
Για το Δ.Σ.
Η Πρόεδρος
Σοφία Καραϊωάννου-Σαχπάζη
Ο Γεν. Γραμματέας
Άγγελος Μήτσας
Comments